Çağdaş türk yazınında “dergah” imgesi

ÖZETÇAĞDAŞ TÜRK YAZININDA “DERGÂH” İMGESİTarihi çok eskilere dayanan tasavvufî hayat ve düşüncenin ortaya konulduğu mekânlar dergâhlardır. İnsanların gönül terbiyesini gerçekleştiren ve ahlâkî olgunluklarını kemale erdiren bu müesseseler 19. yüzyıldan itibaren çeşitli çözülmeler yaşamaya başlamıştır. Dergâhların kapatılmasına doğru giden bu süreçte kaleme alınan eserlerde, gazete ve mecmualarda anlatılan tekke tasvirleri, hatıraları, tenkitler insanların bu kurumlara bakışını örneklendirmek açısından bir hayli önem taşımaktadır. Bu çalışma ile dergâhların sosyal hayat içerisindeki yeri ve önemi ile bu kurumlara yaklaşımlar çeşitli metinler ışığında anlatılmaya çalışılmıştır. Araştırmamız bize, dergâhların tarih boyunca sosyal hayatın ayrılmaz bir parçası olarak önemli roller üstlendiğini göstermiştir. Toplumun her kesiminde etkileri görülen bu mekânlar hakkında yazılı metinlerde menfî ve özellikle de müspet yorumlar yer almakta, dergâhlar hakkında yazı ve şiirler kaleme alınmaktadır. ABSTRACTThe Image of “Dergah” in Modern Turkish Literature“Dergahs” are the places where sufistic life and thought had been introduced. These institutions, that establish soul discipline and ripen the ethical maturity of people, had begun to disengage since 19th century. In the period, which goes to the closure of “Dergahs”, it is important to look at the written works, descriptions of “tekkes” in newspapers and magazines, diaries and criticism in order to exemplify the standpoint of people and institutions towards them. In this study, it is aimed to examine the place of Dergahs in social life and their importance, and some approaches to these institutions in the guidens of varied texts. Our research pointed out that Dergahs has always undertaken important roles in social life as being inseparable part throughout history. There are negative and positive commentaries in written texts, and articles and poetry are written upon Dergahs which are the places where its effects sighted in every part of society